KIẾN THỨC NUÔI DẬY CON PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Trẻ bị táo bón có thể là nỗi lo lắng của nhiều cha mẹ bởi ở tuổi này, trẻ ở trong giai đoạn phát triển vượt bậc và cần một hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Vậy làm thế nào để nhận biết và khắc phục nó?

Trẻ 1 tuổi ở độ tuổi mới biết đi, ăn thức ăn thô hơn. Ngay cả những việc cơ bản như đi vệ sinh cũng có thể trở nên phức tạp. Trong khi một số trẻ mới biết đi đi vệ sinh mỗi ngày như kim đồng hồ, những trẻ khác có thể đi hai, ba, thậm chí nhiều ngày mà không đi tiêu.

Điều đó có thể khiến cha mẹ hoảng sợ, nhưng táo bón ở trẻ mới biết đi thường không phải là dấu hiệu của bất kỳ bệnh nghiêm trọng nào. Thông thường, nguyên nhân là do một vấn đề dễ giải quyết, chẳng hạn như chế độ ăn uống hoặc trẻ thờ ơ với cảm giác muốn đi tiêu.

Vậy làm cách nào để biết trẻ đi vệ sinh không thường xuyên là bình thường hay thực sự bị táo bón? 
Nhận biết trẻ 1 tuổi bị táo bón
Trẻ mới biết đi trung bình đi tiêu mỗi ngày một lần. Thông thường, một đứa trẻ đi tiêu ít hơn ba lần một tuần, phân cứng và khó đi là bị táo bón. Ngoài ra, theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ, bất kỳ trẻ nào có phân lớn, cứng, khô và kèm theo đau đớn khi đi tiêu, nhão giữa các lần đi tiêu hoặc có máu bên ngoài phân đều có thể bị táo bón.

Đừng lo lắng nếu trẻ bị táo bón từng cơn – điều đó hoàn toàn bình thường sau một thời gian. Nhưng nếu tình trạng táo bón của trẻ kéo dài từ hai tuần trở lên thì được gọi là táo bón mãn tính và cha mẹ nên đến gặp bác sĩ nhi khoa.

Bác sĩ có thể yêu cầu cha mẹ theo dõi các lần đi tiêu của con – tần suất xuất hiện, mức độ to và cứng của phân và nếu có máu trong phân của trẻ. Cha mẹ cũng nên tìm các triệu chứng khác có thể xảy ra cùng với táo bón, chẳng hạn như:

• Trẻ bị đau bụng
• Bụng trẻ phình to
• Trẻ buồn nôn
• Ăn mất ngon, chán ăn
• Trẻ thường hay cáu kỉnh 
• Khóc hoặc la hét khi đi tiêu
• Tránh đi vệ sinh (các dấu hiệu cho thấy trẻ đang làm điều này bao gồm bấu chặt mông, bắt chéo chân, đỏ mặt, đổ mồ hôi hoặc khóc)
• Phân vón cục hoặc phân lỏng trong tã bẩn

Nguyên nhân gây ra táo bón ở trẻ 1 tuổi
Nhiều điều có thể gây nên tình trạng trẻ 1 tuổi bị táo bón, từ chế độ ăn uống đến thuốc. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến nhất:
Chế độ ăn
Thủ phạm trong nhiều trường hợp trẻ bị táo bón là do chế độ ăn quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn, sữa và đồ ngọt, quá ít chất xơ (như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau). 

Không cung cấp đủ chất lỏng cũng có thể dẫn đến táo bón, vì nó làm cho phân cứng hơn. 

Bất kỳ thay đổi nào trong chế độ ăn uống – chẳng hạn như khi con chuyển từ sữa mẹ hoặc sữa công thức sang sữa bò hoặc bắt đầu ăn thức ăn mới – cũng có thể ảnh hưởng đến phân.

Mải chơi, nổi loạn
Trẻ bắt đầu biết đi thích chơi đồ chơi hơn là đi vệ sinh. Một số trẻ xấu hổ hoặc sợ hãi khi sử dụng nhà vệ sinh đặc biệt khi đó là nhà vệ sinh công cộng.
 
Những đứa trẻ mới biết đi nổi loạn chống lại quá trình huấn luyện đi vệ sinh đôi khi thể hiện sự tranh giành quyền lực của chúng bằng cách không chịu đi.

Sợ khó chịu
Những trẻ mới biết đi bị táo bón trước đây từng đi tiêu đau đớn đôi khi tránh đi vệ sinh vì sợ nó sẽ đau trở lại. Không sử dụng nhà vệ sinh thường xuyên có thể biến thành một thói quen. Phân bắt đầu tích tụ ở phần dưới của ruột, ngày càng lớn hơn và cứng hơn cho đến khi việc đi đại tiện thậm chí còn khó khăn và đau đớn hơn.

Thay đổi thói quen
Đi du lịch, đi chơi và tránh xa nhà vệ sinh bình thường của chúng có thể khiến một số trẻ mới biết đi không muốn đi vệ sinh.

Thiếu hoạt động thể chất
Tập thể dục giúp di chuyển thức ăn trong quá trình tiêu hóa.

Ốm
Những thay đổi về cảm giác thèm ăn do bệnh dạ dày hoặc các bệnh khác có thể ảnh hưởng đến chế độ ăn uống của trẻ, dẫn đến táo bón.

Thuốc
Một số loại thuốc hoặc chất bổ sung có thể khiến trẻ bị táo bón, bao gồm thuốc bổ sung sắt liều cao hoặc thuốc giảm đau có chất gây mê. Chất sắt liều thấp trong sữa bột trẻ em không gây táo bón.

Các bệnh khác
Trong một số trường hợp hiếm hoi, một vấn đề giải phẫu ở ruột, hậu môn hoặc trực tràng có thể gây ra táo bón mãn tính. Bại não và các rối loạn hệ thần kinh khác cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng đi vệ sinh của trẻ.

Phần lớn nguyên nhân gây táo bón ở trẻ 1 tuổi là do chế độ ăn không hợp lý

Điều trị táo bón cho trẻ 1 tuổi
Khi trẻ 1 tuổi bị táo bón, cha mẹ có thể thử một trong các biện pháp khắc phục sau:
Chế độ ăn
Để làm mềm phân và dễ đi ngoài hơn, hãy tăng lượng chất xơ và chất lỏng không phải sữa cho trẻ mỗi ngày. 

Đổi sữa
Nếu trẻ bú sữa mẹ, cha mẹ có thể thử điều chỉnh chế độ ăn. Em bé có thể nhạy cảm với thứ gì đó mà người mẹ đang ăn, điều này có thể gây ra táo bón, mặc dù điều này là không phổ biến.

Trẻ bú bình có thể được hưởng lợi từ một loại sữa công thức khác, ít nhất là cho đến khi hết táo bón. Nhạy cảm với một số thành phần có thể gây táo bón.

Dùng thức ăn đặc
Một số thức ăn đặc có thể gây táo bón, nhưng những thức ăn khác cũng có thể cải thiện nó. Nếu gần đây trẻ mới ăn thức ăn đặc, hãy thử thêm một vài loại thực phẩm giàu chất xơ, chẳng hạn như: Bông cải xanh, lê, mận khô, đào, táo bỏ vỏ…

Thay vì ngũ cốc tinh chế hoặc gạo nổ, hãy cung cấp ngũ cốc nấu chín, chẳng hạn như lúa mạch, yến mạch hoặc hạt quinoa. Bánh mì làm từ ngũ cốc nguyên hạt, bánh quy giòn và ngũ cốc nguyên cám cũng bổ sung nhiều khối lượng vào phân, có thể giúp giảm tình trạng táo bón.

Sử dụng thực phẩm xay nhuyễn
Nếu trẻ vẫn chưa chuyển sang thức ăn đặc, hãy thử một số loại thực phẩm được liệt kê ở trên ở dạng xay nhuyễn.

Hãy nhớ rằng trái cây và rau quả có nhiều chất xơ tự nhiên sẽ tạo thêm khối lượng cho phân của trẻ. Một số tốt hơn những loại khác trong việc giúp kích thích nhu động ruột.

Thể dục
Đảm bảo trẻ được ra ngoài chơi ít nhất 30 đến 60 phút mỗi ngày. Di chuyển cơ thể cũng giúp nhu động ruột tốt hơn.

Cải thiện thói quen đi tiêu
Khuyến khích trẻ đi vệ sinh vào những thời điểm nhất định thường xuyên trong ngày, đặc biệt là sau bữa ăn và bất cứ khi nào chúng cảm thấy muốn đi vệ sinh. Để trẻ ngồi ít nhất 10 phút mỗi lần. Đặt một chiếc ghế đẩu nhỏ dưới chân của trẻ sẽ giúp trẻ dễ đi tiêu hơn. 

Có thể thưởng cho trẻ khi mới biết đi sử dụng nhà vệ sinh bằng một câu chuyện đặc biệt hoặc một món mà trẻ thích để nó trở thành một trải nghiệm tích cực.

Thuốc
Có thể dùng thuốc để điều trị táo bón cho trẻ mới biết đi qua đơn thuốc đã được bác sĩ chuyên khoa kê đơn, đặc biệt nếu bệnh mãn tính. Cha mẹ cũng có thể tham khảo bác sĩ về các loại thuốc, thực phẩm chức năng mà trẻ đang sử dụng để thay đổi nó nếu điều đó gây táo bón cho trẻ. 

Tăng chất lỏng
Việc cung cấp đủ nước cho cơ thể là điều cần thiết để đi tiêu thường xuyên. Nước và sữa rất tốt để giữ nước cho cơ thể.

Đối với trẻ mới biết đi, uống nước ép mận hoặc lê có thể giúp đẩy nhanh quá trình co bóp ruột kết của trẻ, giúp trẻ đi tiêu nhanh hơn.

Nếu nước trái cây quá ngọt hoặc khó so với khẩu vị của bé, hãy thử pha loãng trong một cốc nước. 

Massage
Mát-xa bụng và bụng dưới nhẹ nhàng có thể kích thích ruột đi tiêu. Thực hiện vài lần mát-xa trong ngày, cho đến khi trẻ đi tiêu được.

Khi những thay đổi đó không hoạt động
Thay đổi những thứ trong chế độ ăn của trẻ (và của mẹ nếu mẹ đang cho con bú) gần như chắc chắn sẽ hữu ích, nhưng nếu không, mẹ có thể sử dụng các kỹ thuật khác.

Nhiều trong số những kỹ thuật này có thể thực hiện tại nhà, nhưng nếu mẹ chưa sử dụng chúng trước đây thìnên hỏi ý kiến ​​bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể.
Các kỹ thuật này bao gồm:
Thuốc đạn glycerin
Nếu trước đó bé có dấu hiệu bị rách hậu môn (có máu đỏ tươi trong phân) sau khi đi ngoài phân cứng, Thuốc đạn glycerin đôi khi có thể hữu ích để giảm bớt nhu động ruột ra khỏi cơ thể.

Những viên đạn này có thể được mua tại quầy và sử dụng tại nhà. Lưu ý tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng nếu con dưới 2 tuổi đặc biệt là với trẻ 1 tuổi.

Thuốc nhuận tràng
Thuốc nhuận tràng không kê đơn có thể hữu ích khi các kỹ thuật khác không hiệu quả.

Thuốc nhuận tràng làm từ chiết xuất mạch nha-lúa mạch (Maltsupex) hoặc bột psyllium (Metamucil) có thể làm mềm phân của trẻ lớn hơn, nhưng chúng không được khuyến khích cho trẻ sơ sinh. Hãy tham khảo bác sĩ trước khi cho trẻ dùng bất kỳ loại thuốc nhuận tràng nào.

Cho trẻ đi khám chuyên khoa nhi
Nếu cảm thấy bối rối hoặc lo lắng tại bất kỳ điểm nào, đừng ngần ngại gọi cho bác sĩ nhi khoa hoặc đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất có chuyên khoa nhi để được tư vấn và hỗ trợ. Trong hầu hết các trường hợp, trẻ 1 tuổi bị táo bón sẽ tự hết hoặc bằng một hoặc hai phương pháp điều trị tự nhiên.

Nếu những chiến lược đó không hiệu quả, hãy hỏi bác sĩ để được tư vấn hoặc gợi ý sẽ rất hữu ích. Bác sĩ cũng sẽ có thể giúp cha mẹ phát hiện các dấu hiệu và triệu chứng khác (chẳng hạn như sốt) có thể là dấu hiệu của một vấn đề lớn hơn có thể cần điều trị y tế.

Xem tất cả bài viết thuộc mục: Chăm con đúng cách