KIẾN THỨC NUÔI DẬY CON PHÁT TRIỂN TOÀN DIỆN

Siêu âm thai là cách ghi lại những hình ảnh của thai nhi trong bụng mẹ

Siêu âm thai có lợi ích gì
Siêu âm thai là cách ghi lại những hình ảnh của thai nhi trong bụng mẹ. Với những hình ảnh thu được trong quá trình siêu âm, các bác sĩ và mẹ bầu sẽ thấy được thai nhi phát triển như thế nào, những vấn đề xung quanh ảnh hưởng đến thai nhi cũng như phát hiện những dị tật bẩm sinh. Làm cách nào siêu âm lại thấy được hình ảnh của thai nhi
Siêu âm chính là sóng siêu âm thanh mà tai người không thể nghe được. Những sóng siêu âm thanh này sẽ thông qua cơ thể, phản xạ trở lại và hiển thị hình ảnh trên màn hình máy tính đã được kết nối với thiết bị truyền sóng.

Cách siêu âm như sau: bác sĩ sẽ thoa gel dành cho siêu âm lên bụng mẹ bầu, sau đó đầu máy siêu âm được quét qua – quét lại cho đến khi bào thai và nhau thai được hiển thị. Mẹ bầu và người thân có thể nhìn thấy hình ảnh bào thai trên màn hình.

Siêu âm thai đúng thời điểm có lợi gì
Việc siêu âm cần được chỉ định đúng vào những thời điểm quan trọng trên để giúp cho việc chẩn đoán được chính xác nhất. Ví dụ dấu hiệu độ mờ da gáy dày chỉ xuất hiện trong thời điểm 11 – 14 tuần, sau thời điểm này tất cả đều trở về bình thường.

Siêu âm khảo sát hình thái học thai nhi nếu ở thời điểm sớm hơn thì chưa nhìn rõ các cấu trúc hoặc ở thời điểm muộn hơn thì thai kỳ lại quá lớn, nước ối giảm sẽ khó khảo sát và nếu có bất thường thì việc chấm dứt thai kỳ cũng phải cân nhắc vì thai có thể sống sau sinh.

Siêu âm màu cho phép phát hiện được nhiều dị tật: thần kinh, não, gan, tim, thận, cột sống, chân tay, hàm mặt… Với một số bệnh lý di truyền, các dị tật bẩm sinh quá nặng nề không thể khắc phục, đình thai (bỏ thai) có thể là một biện pháp được thực hiện. Bởi trẻ sinh ra không thể phát triển bình thường, tàn phế suốt đời.

Các mốc thời gian siêu âm mẹ bầu cần biết Theo các bác sĩ sản khoa, trong suốt quá trình thai nghén có 3 thời điểm bắt buộc mẹ bầu phải đi siêu âm thai.

Tuần 12 – 14 thai kỳ: Đây là thời điểm bác sĩ siêu âm có thể xác định tuổi thai một cách chính xác nhất. Và điều quan trọng hơn của việc siêu âm thai trong thời kỳ này là bác sĩ có thể đo khoảng sáng sau gáy nhằm dự đoán một số bất thường nhiễm sắc thể (những bất thường này có thể là nguyên nhân gây bệnh Down, dị dạng tim, chi, thoát vị cơ hoành…). Nếu bạn mang thai đơn hay đôi thì đây cũng là thời điểm bác sĩ siêu âm có thể cho bạn kết quả chính xác nhất.

Tuần 21 – 24 thai kỳ: Hầu hết các cơ quan bên trong thai nhi đều được bác sĩ siêu âm kiểm tra để đảm bảo thai phát triển bình thường. Các cột sống, hộp sọ, não, tim, phổi, thận, cánh tay và chân của thai nhi ở thời kỳ này đều có thể được nhìn thấy. Ngoài ra, bác sĩ có thể phát hiện hầu hết các bất thường về hình thái của thai nhi như sứt môi, hở hàm ếch, dị dạng ở các cơ quan nội tạng. Thời gian này đặc biệt quan trọng còn bởi vì những đình chỉ thai nghén chỉ có thể được thực hiện trước tuần thứ 28.

Tuần 30 – 32 thai kỳ: Những bất thường xuất hiện muộn như bất thường ở động mạch, tim và một vùng cấu trúc não sẽ được bác sĩ siêu âm phát hiện ở thời điểm siêu âm này. Thời điểm này, khi siêu âm bác sĩ còn kiểm tra dây rốn xem nó còn đủ tốt để vận chuyển dinh dưỡng nuôi bào thai hay không, vị trí của nhau thai và tình trạng nước ối (đục hay trong, nhiều hay ít) cũng được bác sĩ kiểm tra trong lần siêu âm này.

Những loại hình siêu âm mẹ bầu cần thực hiện

Siêu âm thai sớm khi gặp bất thường thai kỳ
Nếu mẹ bầu có tiền sử bị sẩy thai, thai ngoài tử cung, khi mẹ bầu gặp các bất thường thai kỳ như bị đau bụng, ra máu thì mẹ bầu cần phải đến phòng khám thai để được bác sĩ thăm khám và chỉ định siêu âm sớm nếu cần.

Siêu âm lần đầu tiên xác định mang thai
Được thực hiện khoảng tuần thứ 6 – 12 sau khi tắt kinh, đây là lần siêu âm đầu tiên và cần thiết đối với tất cả các mẹ bầu. Vào thời điểm này thai nhi còn quá nhỏ, để có hình ảnh rõ nhất cho lần siêu âm này, bác sĩ thường sử dụng một đầu dò nhỏ đưa vào phía trong âm đạo của mẹ bầu gọi là siêu âm đầu dò.

Mặc dù khá an toàn nhưng siêu âm đầu dò có thể khiến mẹ bầu cảm thấy lo lắng. Do đó, để giải tỏa tâm lý, sẵn sàng cho việc thăm khám, mẹ bầu cần trao đổi với bác sĩ để giải đáp toàn bộ thắc mắc của bản thân.

Siêu âm đầu dò có thể giúp bạn biết tương đối chính xác những vấn đề sau:
- Xác định có thai hay không, thai ở trong hay ngoài tử cung.
- Tuổi thai.
- Số lượng thai nhi.
- Kiểm tra sự phát triển của thai.
- Thời gian dự sinh.

Với lần siêu âm đầu tiên này, bạn có thể mất 10 phút để thăm khám, nhưng đổi lại bạn có thể nhìn thấy rõ con yêu trên màn hình máy siêu âm và có được những tấm ảnh đầu tiên về con để khoe với mọi người đó.

Siêu âm đo độ mờ da gáy thai nhi (Siêu âm NT) ở tuần thai 11 – 14
Loại siêu âm này rất an toàn và không gây rủi ro cho bé của bạn. Nếu thực hiện, nó thường diễn ra vào khoảng tuần thứ 11 – 14 của thai kỳ. Tuy nhiên, một số bệnh viện không cung cấp loại siêu âm này. Nếu nơi bạn khám thai không có, bạn sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện ở nơi khác.

Siêu âm đo độ mờ da gáy cho phép đánh giá xem thai nhi có nguy cơ mắc Hội chứng Down hay bị các bất thường khác về nhiễm sắc thể hay không. Việc đánh giá rủi ro này được dựa trên tuổi của thai phụ, độ dày của da gáy, xương mũi thai nhi và xét nghiệm máu.

Nếu xác suất xảy ra điều bất thường là lớn, bạn có thể cần làm thêm các xét nghiệm khác như xét nghiệm chọc dò nước ối để có câu trả lời chính xác. Bạn và chồng bạn có thể thảo luận chi tiết về vấn đề này với bác sĩ của bạn.

Siêu âm vào giữa ba tháng cuối kiểm tra các bất thường thai kỳ
Không giống như những tháng trước, vào thời điểm này, thai nhi đã có hình hài của một em bé rõ ràng hơn. Với thời gian siêu âm khoảng 15 – 20 phút, hình ảnh của bé yêu sẽ được truyền tải rõ ràng qua màn hình máy siêu âm và bạn sẽ được nhận những bức hình chụp bé yêu hết sức quý giá trong những lần khám thai ở giai đoạn cuối thai kỳ này.

Lần siêu âm này thường được thực hiện vào khoảng từ tuần thai thứ 16 – 20. Nó cho phép bác sĩ kiểm tra bé của bạn từ đầu đến chân, vì thế nên họ sẽ kiểm tra:
Đầu của bé để xem có bất kỳ vấn đề gì về não hay có bị hở hàm ếch không.
Xương sống và bụng của bé để biết chắc mọi thứ nằm đúng vị trí và đã phát triển. Kích thước và hình dạng của thai nhi.
Dạ dày, là bộ phận bạn nhìn thấy ở phía dưới tim. Bạn có thể nhìn thấy một ít nước ối mà bé đã nuốt, nó trông giống như một bong bóng màu đen nằm trong bụng bé.
Thận và bàng quang của bé.
Tay và chân của bé, mặc dù bác sĩ có thể sẽ không đếm số ngón tay và ngón chân.
Nhau thai, cuống rốn và nước ối.
Kích thước đầu, bụng và xương đùi để đảm bảo rằng chúng đang phát triển bình thường.

Nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường nào, bạn sẽ được trao đổi với bác sĩ và sẽ được chỉ định thực hiện một vài xét nghiệm khác.

Siêu âm về tình trạng tăng trưởng
Lần siêu âm này để đảm bảo bé đang lớn và phát triển khỏe mạnh, thường chỉ được thực hiện khi có lo ngại về sự phát triển của thai nhi.

Các hình thức siêu âm thai 2D, 3D, 4D
Nhiều người cho rằng siêu âm 3D rõ ràng hơn, dễ nhìn hơn… nên tốt hơn siêu âm 2D. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, siêu âm 3D chỉ thường dùng trong các trường hợp phát hiện dị tật thai nhi, chứ không đưa ra những chỉ số về kích thước, trọng lượng, tuổi thai nhi chính xác bằng siêu âm 2D.

Siêu âm 4D là siêu âm 4 chiều (gồm 3 chiều không gian và 1 chiều thời gian). Siêu âm 4D thường được sử dụng trong siêu âm thai nhi, nhờ 3 chiều không gian và chiều thời gian giúp cho chúng ta quan sát được không gian 3 chiều của thai nhi cùng với những cử động ngộ nghĩnh đáng yêu của em bé trong bụng mẹ.

Siêu âm 4D – Hình thái thai nhi là sự kết hợp giữa siêu âm 4D (kiểm tra hình thể bên ngoài cùng với sự chuyển động của thai nhi) với siêu âm 2D (Kiểm tra cấu trúc bên trong của thai nhi). Siêu âm 4D-Hình thái thai nhi còn gọi tắt là siêu âm thai 4D.

Siêu âm có gây ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi hay không
Theo các chuyên gia hiện nay, tác hại lâu dài của siêu âm trong tiền sản đối với thai nhi chưa được chứng minh nhưng không ai dám khẳng định rằng siêu âm là hoàn toàn vô hại đối với thai nhi. Nhất là đối với những thai dưới 8 tuần tuổi – thời điểm mà các tổ chức thai đang được sắp xếp thì không ai dám chắc chắn rằng bất kỳ loại tia nào (trong đó có tia siêu âm) không ảnh hưởng đến sự hình thành của thai.

Các nghiên cứu khoa học cho thấy siêu âm không gây ra ảnh hưởng gì đáng kể đối với cả cơ thể người mẹ và thai nhi. Khi bạn siêu âm, bạn cũng không hề cảm thấy đau hay khó chịu gì đặc biệt.

Tuy nhiên, bạn không nên vì thế mà quá lạm dụng siêu âm. Việc siêu âm thai quá nhiều không chỉ gây tốn kém cho bà bầu mà nó còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Thai nhi được siêu âm bừa bãi (không hạn chế số lần), trọng lượng sau khi sinh ra thấp hơn hẳn những trường hợp siêu âm theo đúng quy định. Ngoài ra, đã có những nghiên cứu nêu ảnh hưởng lâu dài của siêu âm như nghe kém… (song cũng có những nghiên cứu ngược lại cho thấy siêu âm không có hại cho bé và mẹ vì cường độ sóng âm rất thấp).

Xem tất cả bài viết thuộc mục: Tiền thai sản