Giấc ngủ có vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển về thể chất lẫn trí não của trẻ sơ sinh.
Trẻ sơ sinh chưa tự thay đổi được tư thế ngủ nên cần được người lớn giúp đỡ để tạo cảm giác thoải mái, an toàn. Tuy nhiên tư thế không đúng hoặc nằm lâu ở một tư thế sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như về thẩm mỹ của trẻ.
Vì thế, cha mẹ nên xen kẽ các tư thế đặt cho bé. Mục đích là tránh biến dạng ở đầu, giúp trẻ phát triển đồng đều cả hai bên cơ thể, ngăn hình thành và ứ đọng dịch tiết (đặc biệt với trẻ ốm.)
Tư thế nằm ngửa
Theo các chuyên gia, nằm ngửa là tư thế ngủ tự nhiên và tốt nhất đối với trẻ sơ sinh. Do đó, bố mẹ nên đặt trẻ ngủ ở tư thế này theo các bước hướng dẫn dưới đây:
- Hai tay trẻ mở ngang, cẳng tay và bàn tay hướng lên trên đầu, cuộn một chiếc khăn tắm lớn tạo thành ổ cuốn, gấp khăn mỏng làm gối đặt dưới vai trẻ (không đặt ở đầu) để đường thở của trẻ được thẳng.
- Đặt trẻ vào ổ sao cho ổ cuốn ôm sát vào người, đặt chân bé gập sát thân mình và bàn chân chạm vào mặt trong của vòng khăn, tay đặt ở giữa ngực và gần với mặt như nằm trong bụng mẹ.
Tư thế này có các ưu, nhược điểm như sau:
Ưu điểm:
- Giúp trẻ toàn thân thư giãn, thả lỏng, tạo cảm giác thoải mái để có giấc ngủ sâu và ngon hơn.
- Tạo cho trẻ cảm giác an toàn khi nằm ngửa, nguyên nhân là do mũi và miệng trẻ sẽ không gặp phải các chướng ngại vật gây cản trở đến quá trình hô hấp.
- Không gây áp lực cho các cơ quan nội tạng như tim, phổi, dạ dày, đường ruột và bàng quang.
- Thuận tiện cho bố mẹ quan sát, chăm sóc.
Nhược điểm:
- Trẻ nằm ngửa nhiều sẽ có nguy cơ bị méo đầu.
- Ở tư thế này, độ an toàn cho sức khỏe của trẻ cao, nhưng nằm ngửa không có vật gì chặn thì bé sẽ cảm thấy không có chỗ dựa.
- Tư thế này không áp dụng cho trẻ bị ngạt mũi vì nó sẽ khiến trẻ khó thở hơn.
Tư thế nằm nghiêng
Nằm nghiêng là tư thế ngủ có lợi cho sức khỏe của cả người lớn lẫn trẻ nhỏ. Bố mẹ chỉ cần cho trẻ nằm nghiêng toàn thân về một bên, cuốn ổ đến ngực bé, tay chân ôm sát ổ cuốn.
Ưu điểm:
- Phương pháp này giúp trẻ tránh được việc bị ngạt thở, đặc biệt là khi trẻ bất ngờ nôn trớ.
- Trẻ ngủ nghiêng sẽ hạn chế được tình trạng ngủ ngáy, thở khò khè khi ngủ.
Nhược điểm:
- Trẻ nằm nghiêng nhiều dễ khiến tai trẻ bị bẹp.
- Khi cho trẻ ngủ ở tư thế này, không nên mặc cho trẻ áo có cúc cài mà nên thay bằng áo buộc dây một bên.
Tư thế nằm sấp
Một số trẻ khi ngủ thường nằm sấp vì nó tạo cho trẻ cảm giác ấm áp, an toàn, thoải mái. Nếu trẻ thích tư thế này, bố mẹ có thể đặt trẻ nằm sấp trên khăn bông mềm dày khoảng 4 cm dài 23 x 15cm hoặc 25 x 15cm sao cho bàn tay trẻ ôm vào khăn bông một cách thoải mái, không để hông và đùi gấp quá 90 độ.
Ưu điểm:
- Trẻ có cảm giác an toàn. Khi còn là bào thai nằm trong tử cung trẻ cũng có tư thế gần như vậy, đây là tư thế ngủ tự nhiên với bản năng tự bảo vệ của bé.
- Hạn chế sự nôn trớ của trẻ.
- Tư này cũng giúp trẻ nhanh phát triển hơn do thường xuyên phải luyện tập các động tác như lật người xoay người, ngẩng đầu. Bên cạnh đó chân tay của trẻ cũng nhanh cứng cáp hơn.
Nhược điểm:
- Dễ dẫn đến ngạt thở: Mặt trẻ có thể úp sấp xuống giường khi cổ mỏi không ngóc đầu lên được.
- Dễ tích nhiệt và khó tản nhiệt, khiến nhiệt độ của cơ thể tăng cao hơn, mồ hôi ra nhiều. Bà mẹ cần chú ý và lau người cho trẻ.
- Ở tư thế này khó quan sát trẻ hơn.
Khuyến cáo: Bố mẹ chỉ cho con nằm tư thế này khi có bố mẹ thường xuyên theo dõi, giám sát trẻ.